BAE-Mısır Tek Yürek.. İlişkilerde 50 altın yıl
BAE-Mısır ilişkilerinin başlamasının 50. yıl dönümü, “Mısır ve BAE tek yürek” sloganıyla kutlanmaya başlandı.
İki ülke yeni bir elli yılın temellerinin atıldığı, kardeşlikle taçlandırdıkları ikili ilişkilerini daha geniş ufuklara taşımayı amaçlıyor.
Büyük kutlama bugün, BAE Devlet Başkanı Şeyh Muhammed bin Zayed ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi’nin himayesinde başladı. BAE-Mısır ilişkilerinin 50. yıldönümü kutlamaları, "BAE ve Mısır tek yürek" sloganıyla 3 gün boyunca devam edecek.
Çeşitli etkinliklerin yer aldığı kutlamalara her iki ülkeden 1.800’e yakın üst düzey yetkili, yatırımcı, iş adamı, aydın, entelektüel ve medya patronu katıldı.
BAE ve Mısır, elli yılı aşkın sürede ilişkileri güçlendiren; siyasi, ekonomik, kültürel, sanatsal ve sportif faaliyetleri kapsayan yoğun bir gündeme tanıklık ediyor. Ortaklık, iş birliği ve koordinasyona dayalı BAE-Mısır ilişkilerinin, kardeş Arap ülkelerine model olmasından bu yana 50 yılı aşkın bir süre geçti.
Mısır ve BAE arasındaki ilişkiler, 1971'de Birliğin kurulmasından önceki dönemlere uzanmakta ve tarihi köklerinden güç almaktadır.
Al-Ain News, hazırladığı raporda, temelleri BAE'nin kurucusu Şeyh Zayed bin Sultan tarafından atılan ikili ilişkilerin kuruluşundan altın yıldönümüne (ilişkilerin 50. yıl dönümü) kadar olan süreci sizler için derledi.
İKİLİ İLİŞKİLERİN BAŞLAMASI
İki kardeş halk arasındaki ortak değerleri ve karşılıklı saygıyı yansıtan köklü ilişkiler BAE’nin bağımsızlığını ilan ettiği 1971 öncesine, merhum Mısır Cumhurbaşkanı Cemal Abdünnâsır ve merhum Şeyh Zayed bin Sultan dönemine dayanıyor.
Arapları birleştirme arzusu iki lideri bir araya getiren sebeplerin başında gelmekte. Zira bu arzu, BAE’nin kurucusu Şeyh Zayed bin Sultan’ın o dönemde gerçekleştirmeye çalıştığı en önemli hayallerinden birisidir. BAE’nin kuruluşunda, dönemin Mısır Cumhurbaşkanı Cemal Abdünnâsır BAE’ye pek çok öğretmen, mühendis ve doktor göndererek BAE’nin en büyük destekçilerinden biri olduğunu kanıtlamıştır.
O dönem Abu Dabi Emirliği'nin lideri olan Şeyh Zayed bin Sultan Al Nahyan'ın vizyonu, Birliğin sınırlarının ötesinde, Arap dayanışmasına dayanmaktaydı. Bu vizyonunu gerçekleştirmek adına 1967 yılında Mısır’ı destekledi.
Mısır ise, BAE’nin 1971’de bağımsızlık ilanını, 1970 yılında Cemal Abdülnasır'ın yerine geçen dönemin cumhurbaşkanı Muhammed Enver Sedat'ın önderliğinde destekledi.
BAE’nin kuruluşundan yaklaşık 8 ay önce Nisan 1971'de, Şeyh Zayed, Muhammed Enver Sedat'ın daveti üzerine Mısır'ı ziyaret etti ve bu sırada, birliği kurma çabalarını desteklemedeki rolünü takdir ederek Al Nahyan’a kendi atkısını (fular) hediye etti.
1971 yılında Birleşik Arap Emirlikleri’nin kuruluşuna tam destek veren Mısır, BAE’nin bağımsızlığını ilk tanıyan ülke oldu. İki ülke karşılıklı olarak büyükelçilikler açtı. Mısır, BAE’yi güvenlik ve istikrarın direği olarak kabul ederek bölgesel ve uluslararası düzeyde destekledi.
Nitekim gelişmeler, BAE’nin, Araplar için bir güç olduğu hızlı bir şekilde kanıtlandı. Bu güç, BAE'nin 1973'te Mısır’ın işgal altındaki topraklarını geri alması için verdiği destekle somutlaştı. Şeyh Zayed bin Sultan'ın İsrail'i destekleyen ülkelere petrol ihracatını durdurma kararı sonrası söylediği, “Arap petrolü, Arap kanından daha değerli değildir.” sözü tarihe geçti.
Savaşın bitiminden sonra Şeyh Zayed bin Sultan, Süveyş Kanalı çevresindeki şehirlerin yeniden imarı amacıyla Mısır'a 100 milyon dolar destek sağladı.
Ekim 1976'da Şeyh Zayed bin Sultan Al Nahyan, İsmailiye şehrini ziyaret ederek kendi adını taşıyan şehrin açılışını yaptı. 1973 savaşından sonra BAE'nin şehrin yeniden inşa edilmesinde katkısı büyüktü. Yirminci yüzyılın altmışlı ve yetmişli yıllarında iki ülkeyi bir araya getiren birçok hadise yaşandı. 1971-1981 arasında Birliğin kurulmasından sonraki ilk on yıllık süreçte, kısa zamanda tüm siyasi, ekonomik, kültürel ve diğer alanlarda iş birliğine dönüşen güçlü ikili ilişkiler kuruldu.
GÜÇLÜ ORTAKLIKLAR
1981 yılında Mısır Devlet Başkanı Muhammed Enver Sedat'ın görevden ayrılmasından sonra yönetimi devralan Hüsnü Mübarek döneminde ikili ilişkiler ivme kazandı. BAE-Mısır ikili ilişkilerde kuruluş aşamasından ortaklık ve iş birliğini güçlendirme sürecine girdi.
1981-1991 yıllarında, iki ülke, her alanda ikili ilişkileri ileri seviyeye taşıdı. 1988'de iki ülke arasında ortak üst komitenin kurulması için bir anlaşma imzalandı. Bu yıllar arasında BAE ve Mısır arasında karşılıklı ticaret, ekonomik, teknik, yatırımların teşviki ve korunması konusunda anlaşmalar imzalandı.
1991-2001 arası, iki ülke liderlerini karşılıklı diplomatik ziyaretler gerçekleştirdiği ve iki halk arasında kardeşlik bağlarının kurulduğu güçlü bir döneme tanıklık etti.
Şeyh Zayed bin Sultan, Mısır halkının kalbine girdi. 2 Kasım 1994'te Mısır'a ziyaretin gerçekleştirdi. O dönemin prestijli Mısır gazetesi "Al-Ahram" bu ziyareti manşete taşıyarak, "Mısır'ın sevdiği lider hoş geldiniz" manşetini attı. Gazete bunu özel sayı olarak yayınladı. Gazetede seçkin uzman ve diplomat bir grup, Mısır'ın destekçisi Şeyh Zayed bin Sultan hakkında, “Zayed Mısırlı.. Arap.. BAE'lidir” ifadelerini kullandı.
Bu on yıl boyunca, iki taraf karşılıklı saygı, takdir ve ortak çıkarlara dayalı yakın ilişkilerini sürdürdü. İki taraf da her zaman ilişkileri en iyi seviyede tutmaya ve sürekli geliştirmeye çaba gösterdi.
İkili ilişkiler, 1993 yılında Ticaret Odaları Genel Federasyonu ile Abu Dabi Ticaret ve Sanayi Odaları Federasyonu arasında Mısır-BAE Ortak İş Konseyi anlaşmasıyla zirveye ulaştı. Bu sözleşme, 1995 yılında Mısır'ın Giza şehrinde, Abu Dabi Kalkınma Fonu'ndan alınan hibe ile 38,4 kilometrekarelik bir alana sahip Şeyh Zayed Şehri'nin kurulmasıyla hayata geçirildi.
2004 yılında vefat eden Şeyh Zayed bin Sultan’ın, "Mısır'ın kalkınması tüm Arapların kalkınmasıdır. Şeyh Zayed bin Sultan, oğullarıma her zaman Mısır'ın yanında olmalarını tavsiye ettim. Bu benim vasiyetimdir. Sizin huzurlarınızda bir daha tekrar ediyorum. Her zaman Mısır’ın yanında durun. Bütün Araplara ulaşmanın yolu Mısır'dır.. Mısır Arapların kalbidir ve kalp durursa Araplarda hayat da durur.” sözleri Mısır’a verdiği değeri gözler önüne serdi.
Şeyh Halife bin Zayed görevi devralarak, babasının vasiyeti doğrultusunda ilerledi. Bunun neticesinde, iki ülke ilişkileri daha da gelişerek, dördüncü on yılda stratejik bir konum kazandı. Bu dönemde ülke liderleri pek çok dosya ve konuyu birlikte ele alarak, güvenlik ve istikrarı korumaya ve uluslararası barışı desteklemeye yönelik çabalar gösterdi.
Böylece BAE ve Mısır, yönetimdeki başarıları ve ileriye dönük vizyonları sayesinde, güvenlik ve istikrarı korumada, uluslararası barışı desteklemede başarılı oldular. BAE ve Mısır, 2008 yılında Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla, bölgesel ve uluslararası ortak çıkar konularında, istişareleri güçlendirmeyi amaçlayan iki mutabakat zaptı imzaladı.
TEK YÜREK
İki ülke arasındaki ilişkilerin son on yılına gelindiğinde, iki ülke ilişkileri, tarihinde eşi görülmemiş bir yakınlaşmaya ve koordinasyona tanık oldu. Mısır'da 2013'te yaşanan 30 Haziran devriminin ardından yaşanan ekonomik çıkmazda BAE'nin tarihsel duruşu önem arz etmektedir. BAE, Mısır’ın ekonomik ve siyasi anlamda toparlanmasında, uluslararası arenada yükselişe geçerek kaybettiği konuma geri ulaşmasında Mısır’ı destekleyen ülkelerin başında yer aldı.
BAE, Mısır’ı desteklemek adına inisiyatif alarak büyük yatırımlara imza attı. 2013 yılında iki ülke, BAE'nin 4,9 milyar dolarlık yatırımıyla Mısır kalkınma programını desteklemek için bir anlaşma imzaladı.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi'nin 2014 yılında Cumhurbaşkanı olmasıyla, iki ülke arasındaki ilişkiler zirveye taşındı. İkili ilişkiler, siyasi, ekonomik, güvenlik, askeri ve diğer alanlarda muazzam ve niteliksel bir gelişmeye tanık oldu.
Haziran 2014'te Mısır Cumhurbaşkanı es-Sisi ile yaptığı görüşmede, Şeyh Muhammed bin Zayed’in ‘’BAE verdiği sözü yerine getirecek ve Mısır’la dayanışma içinde olacaktır” ifadesi Mısır halkı için oldukça önemlidir.
Nitekim BAE, 2015 yılına gelindiğinde Mısır halkına farklı sektörlerde çeşitli projelere yönelik 14,7 milyar dirhem değerinde yeni bir destek paketi sağladı. Ayrıca, Şarm El-Şeyh'teki ekonomik zirvede, son iki yılda Mısır'a sağladığı toplam miktarın -o zaman- yaklaşık 51 milyar dirhem olduğunu açıkladı.
İlişkilerin güçlendirilmesi yolunda 2017 yılında iki ülke, dışişleri bakanları ve diğer sektörlerdeki üst düzey yetkililer düzeyinde 6 ayda bir, düzenli olarak toplanan ikili bir siyasi istişare mekanizması oluşturma konusunda anlaşma sağlandı.
Son on yıldaki ilişkiler, iki ülkenin liderleri ve yetkilileri arasında düzenlen zirveler ve karşılıklı ziyaretlerle daha güçlü bir seviyeye ulaştı.
Birleşik Arap Emirlikleri Devlet Başkanı Şeyh Muhammed bin Zayed, 14 Mayıs'ta göreve başlamasından bu yana, Mısırlı mevkidaşı Abdulfettah es-Sisi ile 9 ayda 11 kez bir araya gelerek, iki ülke arasındaki ilişkilerin gücünü gözler önüne serdi.
İki taraf arasındaki karşılıklı ziyaretler ve düzenlenen zirveler, stratejik ortaklığın ve ikili ilişkilerin gücünü yansıttı.
2022 yılına gelindiğinde ise, entegrasyon ve iş birliğine uygun bir şekilde, 5 sanayi bölgesinde sürdürülebilir ekonomik kalkınmayı sağlamak amacıyla, iki ülke, ticaret ve endüstri alanında, Ürdün’ün de dahil olduğu ve BAE’nin 10 milyar dolarlık yatırım fonu tahsis ettiği bir anlaşma imzalandı.
BAE ve Mısır, BAE'nin kurucusu Şeyh Zayed bin Sultan’ın yolundan giderek, iki ülke arasındaki seçkin ve güçlü ilişkileri her düzeyde ve alanda güçlendirmeye devam ediyor. Bu, günümüzde “Mısır ve BAE tek yürek” sloganıyla gerçekleşen BAE-Mısır ilişkilerinin 50. Yıldönümü kutlamalarıyla net bir şekilde somutlaştı.
